W ostatnich latach wiele osób zaciągających kredyty walutowe (np. we frankach szwajcarskich) zaczęło kwestionować ważność swoich umów. Sądy coraz częściej uznają, że niektóre postanowienia takich umów są niedozwolone, co prowadzi do ich nieważności. Ale co to oznacza w praktyce dla kredytobiorcy? Czy bank musi zwrócić wszystkie wpłacone raty? Czy kredytobiorca oddaje tylko kapitał, czy może nic nie musi zwracać? Wyjaśniamy skutki prawne i finansowe nieważności umowy kredytu walutowego.
Nieważność umowy oznacza, że traktuje się ją tak, jakby nigdy nie została zawarta. W efekcie bank nie miał prawa udzielić kredytu na takich warunkach, a kredytobiorca – zobowiązania do jego spłaty. Powstaje wówczas konieczność rozliczenia stron. Problem polega jednak na tym, jak dokładnie te rozliczenia powinny wyglądać.
Po unieważnieniu umowy kredytu kredytobiorca może domagać się zwrotu wszystkich wpłaconych rat. Chodzi zarówno o spłaty kapitału, jak i odsetek oraz innych opłat (np. ubezpieczenia, prowizje). Podstawą prawną tego roszczenia są przepisy dotyczące bezpodstawnego wzbogacenia (art. 405 i art. 410 kodeksu cywilnego).
Bank również może domagać się zwrotu wypłaconego kapitału. Choć umowa jest nieważna, to kredytobiorca faktycznie otrzymał środki, które wykorzystał np. na zakup nieruchomości. Sąd Najwyższy wielokrotnie wskazywał, że w takiej sytuacji kredytobiorca powinien zwrócić otrzymane pieniądze, ale już bez odsetek i innych kosztów, które byłyby należne bankowi przy ważnej umowie.
Niektórzy kredytobiorcy sądzą, że skoro umowa była nieważna, to bank musi im zwrócić wszystkie pieniądze, jakie wpłacili, a oni nie muszą oddawać nic. Nie jest to do końca prawda. Bank może bowiem potraktować dokonane spłaty rat jako sposób na zmniejszenie swojej wierzytelności. Innymi słowy, jeśli kredytobiorca spłacił już kapitał kredytu, to bank nie może żądać zwrotu więcej, niż faktycznie zostało mu wypłacone.
Banki próbowały dochodzić wynagrodzenia za korzystanie z wypłaconego kapitału, argumentując, że kredytobiorca miał przez lata możliwość użytkowania pieniędzy. Sądy jednak konsekwentnie odrzucają takie roszczenia, podkreślając, że to bank ponosi odpowiedzialność za oferowanie wadliwych umów.
Unieważnienie kredytu walutowego to sytuacja korzystna dla kredytobiorcy, ale wymaga dokładnego rozliczenia z bankiem. Kredytobiorca może żądać zwrotu wszystkich wpłaconych pieniędzy, ale powinien być gotów na zwrot kapitału kredytu. To, jak dokładnie zostaną przeprowadzone rozliczenia, zależy od strategii prawnej i podejścia sądu.
Jeśli masz kredyt walutowy i zastanawiasz się nad jego unieważnieniem, warto skonsultować się z prawnikiem specjalizującym się w kredytach frankowych. Wiele osób już odzyskało pieniądze – może warto sprawdzić, czy Ty również masz taką możliwość?
