Co oznacza mieszany charakter umowy kredytowej?
Niektóre kredyty frankowe były wykorzystywane zarówno do celów prywatnych, jak i związanych z działalnością gospodarczą. Może to oznaczać, że kredytobiorca kupił mieszkanie na potrzeby własne, ale także częściowo przeznaczył je na wynajem lub prowadzenie firmy. Pojawia się pytanie, czy taka sytuacja wpływa na możliwość unieważnienia umowy ze względu na klauzule abuzywne.
Czy posiadanie działalności gospodarczej wyklucza ochronę konsumencką?
Nie zawsze. Zgodnie z przepisami (art. 221 Kodeksu cywilnego), konsumentem jest osoba fizyczna, która zawiera umowę niezwiązaną bezpośrednio z działalnością gospodarczą. Oznacza to, że osoba prowadząca działalność może nadal korzystać z ochrony konsumenckiej, jeśli kredyt miał głównie charakter prywatny.
Trybunał Sprawiedliwości UE (TSUE) potwierdził, że jeśli cel gospodarczy jest tylko dodatkowy i nie dominuje, kredytobiorca może być traktowany jako konsument i podlegać ochronie przed nieuczciwymi zapisami w umowie. To ważne, ponieważ w sprawach frankowych klauzule abuzywne często prowadzą do unieważnienia umowy.
Kiedy kredyt traci charakter konsumencki?
Jeśli nieruchomość nabyta za kredyt służy głównie do prowadzenia firmy – na przykład gdy kredytobiorca kupił lokal użytkowy lub nieruchomość przeznaczoną na wynajem w celach inwestycyjnych – ochrona konsumencka może nie przysługiwać. Wtedy trudniej będzie unieważnić umowę na podstawie nieuczciwych zapisów.
Co z kredytem, gdy umowę podpisuje kilka osób?
Zdarza się, że kredyt frankowy zaciągały dwie osoby – np. małżonkowie, z których jedno prowadziło działalność gospodarczą. W takim przypadku sądy badają, kto faktycznie korzystał z kredytu i w jakim celu. Nawet jeśli jeden ze współkredytobiorców nie był konsumentem, drugi może podlegać ochronie konsumenckiej.
Problemem jest to, co dzieje się z umową, jeśli jeden z kredytobiorców jest traktowany jako konsument, a drugi nie. Sądy coraz częściej uznają, że jeśli choć jeden współkredytobiorca był konsumentem, to cała umowa może zostać oceniona pod kątem ochrony konsumenckiej.
Czy można unieważnić kredyt o mieszanym charakterze?
Tak, jeśli celem kredytu było przede wszystkim zaspokojenie prywatnych potrzeb kredytobiorcy, a gospodarcze wykorzystanie było jedynie dodatkowe. W takim przypadku można domagać się unieważnienia umowy na podstawie nieuczciwych klauzul.
Jeśli jednak cel gospodarczy był dominujący – np. kredyt służył głównie do finansowania firmy – ochrona konsumencka raczej nie będzie miała zastosowania. Nadal jednak istnieje możliwość podważenia umowy na innych podstawach, np. jako sprzecznej z zasadami współżycia społecznego.
Podsumowanie – co warto zrobić?
Jeśli masz kredyt frankowy, który był wykorzystywany częściowo na cele prywatne, a częściowo gospodarcze, warto skonsultować się z prawnikiem. Sąd każdą sprawę analizuje indywidualnie, a orzecznictwo wskazuje, że jeśli cel prywatny był dominujący, kredytobiorca może korzystać z ochrony konsumenckiej. To z kolei otwiera drogę do unieważnienia umowy i odzyskania pieniędzy.
